Dit is het ware effect van het Haags Kwartiertje

Gemiddelde leestijd: 5 minuten

De digitale klok tikt 74:00 aan in het op dat moment geheten Kyocera Stadion. Op deze zwaarbewolkte Valentijnsdag 2015 gaat de gevoelstemperatuur richting het vriespunt en ook het spel van ADO Den Haag kan de supporters niet verwarmen. Naast inmiddels minuut 74:30 op het scorebord staat de tussenstand: 1-2 voor de gasten uit Breda. Maar dan ineens, op het moment dat minuut 74:50 wordt bereikt, breekt er iets los in het stadion. De aanhang telt af van tien naar nul. Eigenlijk zouden ze precies op minuut 75:00 op nul moeten uitkomen, maar vanwege het fanatisme zijn ze daar al iets eerder aangekomen. “Haags Kwartiertje!” scanderen ruim tienduizend fans door het ineens kolkende stadion. Nog één keer motiveren de supporters van ADO Den Haag de spelers om op zoek te gaan naar die o zo belangrijke punten. En met succes.

Het kan zijn dat Jelle ten Rouwelaar, doelman van NAC Breda, het geschreeuw van de ADO-fans niet kon verdragen, want al vrij snel na het inzetten van het Haags Kwartiertje laat hij een schot als een warme kroket uit zijn handen glippen, waarna Houtkoop gemakkelijk de 2-2 kan binnentikken. En het wordt alleen maar beter voor de aan kou lijdende supporters van de Residentieclub. Het einde van de wedstrijd is in zicht en de aanmoedigingen vanaf de tribune bereiken een climax wanneer Michiel Kramer een voorzet in de verre hoek kopt. Het Haags Kwartiertje helpt ADO Den Haag aan een zwaarbevochten overwinning op NAC Breda.

Een prachtig voorbeeld van het effect van het Haags Kwartiertje op de spelers van ADO Den Haag. Maar in het lopende seizoen zijn geen supporters toegelaten in het stadion van ADO Den Haag. Het Haags Kwartiertje zonder supporters is als Lionel Messi zonder linkerbeen: het kan niet los van elkaar. Gaat dit er voor zorgen dat ADO, dat het toch al lastig heeft de afgelopen seizoenen, dit seizoen écht kopje onder gaat? Of wordt het effect van het Haags Kwartiertje overschat?

De cijfers
Om daarachter te komen is het nodig om cijfers erbij te pakken. Deze eeuw speelt ADO Den Haag sinds 2003/04 in de Eredivisie, met uitzondering van het seizoen 2007/08. Om het effect van het Haags Kwartiertje te vinden, is het belangrijk om de tussenstand tijdens minuut 75 te vergelijken met de eindstand. Als hier verschil te vinden is, kan dat als ‘het effect’ worden genoteerd. Als voorbeeld de wedstrijd tegen NAC Breda eerder in dit verhaal. Toen het Haags Kwartiertje inging, keek de thuisclub tegen een 1-2 achterstand aan. Maar op het moment van het laatste fluitsignaal stond 3-2 op het scorebord. Een positief effect van drie punten, want ADO gaat van nul punten in minuut 75 naar drie punten tijdens het eindsignaal.

Ook is het belangrijk om te kijken naar het aantal doelpunten dat de groengelen scoren in ieder kwartier van de wedstrijd. En daarin is direct een positief effect van het Haags Kwartiertje te zien: in het laatste kwartier van de wedstrijd wordt wel degelijk meer gescoord. In alle thuiswedstrijden van ADO Den Haag in de Eredivisie deze eeuw werd 387 keer een doelpunt voor ADO genoteerd. 94 van deze doelpunten vielen in het laatste kwartier. Met een percentage van 24,3% is dit overduidelijk het beste kwartier voor de club uit Den Haag.

Maar daar zit ook meteen de achilleshiel van het Haags Kwartiertje. Niet alleen ADO scoort meer in dat kwartier, ook de tegenstanders van ADO scoren meer. Het percentage uitdoelpunten in het Haags Kwartiertje ligt namelijk op 25,3%, één procentpunt meer dan het thuisdoelpuntenpercentage.

En dat verschil uit zich ook in het uiteindelijke effect. Doordat de tegenstanders vaker het net vinden in het laatste kwartier dan de thuisclub, gaan de punten ook vaker mee met de tegenstander. In totaal hield ADO deze eeuw 349 punten in het eigen stadion. Maar dit hadden er meer kunnen zijn. Dankzij het eerdergenoemde effect waarbij de stand tijdens minuut 75 wordt vergeleken met de eindstand, heeft het Haags Kwartiertje uiteindelijk een negatief effect van -13. Dit wil zeggen dat ADO vaker een wedstrijd uit de handen liet glippen dan dat het de wedstrijd naar zich toe kon trekken.

Averechts effect
Hoe kan het dat de fanatieke supporterskreten zorgen voor een averechts effect op de spelers? Aan de grondslag van deze uitkomst kunnen onder andere de locus of control en de interpretatie van deze aandacht door de spelers liggen. De locus of control of beheersingsoriëntatie is de mate waarin iemand de oorzaken van wat hem overkomt bij zichzelf zoekt, of juist bij zijn omgeving. In het voorbeeld van ADO Den Haag: hebben de spelers een interne locus of control, waarbij ze geloven dat ze zelf hun spel bepalen of hebben ze een externe locus of control, waarbij ze geloven dat hun spel mede wordt bepaald door de omgeving en het lot? Sportpsycholoog Rens ter Weijde houdt zich bezig met het mentaal trainen van voetballen en zei daarover tegen NEMO Kennislink het volgende: “We proberen voetballers zo te trainen dat ze zich zoveel mogelijk leren afsluiten van externe factoren waar ze toch geen invloed op kunnen uitoefenen.” Zo kan het dus zijn dat de spelers van ADO Den Haag, zeker richting het einde van een spannende wedstrijd, zich proberen af te sluiten van de omgevingsgeluiden om zich volledig te kunnen focussen op wat er binnen de krijtlijnen gebeurt.

Ook kan volgens de Amerikaanse professor Harry Wallace steun ervaren worden als druk, zo beschrijft hij in zijn onderzoek naar het averechtse effect van een thuispubliek. Doordat de steun wordt ervaren als druk, kan de sporter zijn handelingen niet meer automatisch verrichten. De speler gaat er meer over nadenken en wordt daardoor trager of onhandiger. De angst teleur te stellen maakt het ‘voorkomen van verlies’ in plaats van ‘slagen’ de prioriteit, wat succesverminderend kan werken. Zo zouden ze bij een gelijke stand niet meer alles durven geven om een overwinning uit het vuur te slepen, omdat het risico op een tegendoelpunt toeneemt.

Al met al gaat het een lastig jaar worden voor ADO Den Haag. Momenteel bevindt de club zich op de zeventiende stek van de Eredivisie-ranglijst en mochten ze daar op het einde van het seizoen nog staan, degraderen ze rechtstreeks naar de Keuken Kampioen Divisie. Ze hebben de punten hard nodig. Zonder supporters is er in mindere mate sprake van een Haags Kwartiertje, maar het kan in twijfel worden getrokken of de spelers daar rouwig om moeten zijn. Dit seizoen heeft ADO in de thuiswedstrijden namelijk een positief effect van +1 behaald. In de wedstrijd tegen het door corona geteisterde AZ knokte de Haagse club zich in het laatste kwartier terug tot een gelijkspel. Misschien is het voor ADO maar goed dat het Haags Kwartiertje momenteel vooral in de Haagse huiskamers plaatsvindt.

ADO-supporters op de tribune, zwaaiend met vlaggen. © Chivista

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *